Merhaba, sizlere araştırdığım, gezip gördüğüm ve yaşadıklarımdan alıntıladığım kadarıyla Japon kültürünü anlatmaya çalışacağım. Japon kültürü tam bir derya ve hepsini bilmek anlamak kolay değil. Japon kültürüne dair bu ilk yazımda sizlere yıl içinde yapılan Japonya’da etkinlik ve festivaller’i yazdım. Zamanla detaylı anlatımlarım da olacak elbette. Hele bir başlayalım bakalım.

Japonya’ da Etkinlik ve Festivaller:

YILBAŞINDA AİLECEK YENEN ÇORBA VE SAKE İÇKİSİ

Yeni Yıl Etkinlikleri

Geleneksel olarak yeni yıl tatili Japonya’da ‘Shogatsu’ olarak bilinir. Shogatsu, hasat zamanını gözeten Tanrılara teşekkür ve aileleri koruduğuna inanılan ebediyete göçmüş atalarının ruhlarını selamlama ve yeni yıl için dua etkinliği olarak tanımlanabilir. Etkinlikte “kadomatsu” adı verilen evlerin girişi çam, bambu ağacı ve kementle süslenmektedir.

NENGAJO

Nengajo ( Yeni yıl kartı )

Japonlar gelişen teknolojiye rağmen hala mektuplaşmayı sürdürmektedir. Yeni yıl tatili boyunca Japonlar, arkadaş, akraba ve tanıdıklarından ‘nenjago‘ adı verilen yeni yıl tebrik kartı alırlar. Japonya genelinde 2017 verilerine göre yaklaşık 1.6 milyar kart postalanmıştır.

Meiji Jingu Tapınağı

Hatsumode

Yeni yıl tatili sırasında Japonlar yılın ilk tapınak ziyaretini yapmak için Şinto ve Budist tapınaklarını ziyaret ederler. Ziyarete aile ve arkadaşlarıyla beraber giden Japon halkı yıl boyu mahsülün bol olması ve ailelerinin güvende ve sağlıklı olması için dua ederler. 2015 yılı verilerine göre Hatsumode etkinliğinde Tokyo Meiji Jingu Tapınağı 3.19 milyon ziyaretçi ağırlamıştır.

Otoshidama ( Çocuklara yeni yıl harçlığı )

Yeni yıl tatili sırasından aileler ve akrabalar çocuklara küçük şirin zarflarda harçlıklar verirler. ‘Otoshidama‘ denilen bu adetle, çocuklar yeni yılın gelmesini dört gözle bekleyerek harçlık toplarlar.

Yeni Yıl Oyunları

Eski zamanlarda yeni yıl tatilinde çocuklar uçurtma, spor aktiviteleri gibi açık hava etkinlikeri ile kart oyunları (uta karuta), şiir oyunu ( Haykunin isshu) ve sugoroku ( tavla benzeri) oyunu gibi aktivitelerle vakit geçiriyorlarken bu aktiviteler günümüzde popularitesini kaybetmiştir.

İlkbahar Aktiviteleri

Setsubun

Setsubun

Şubat ayının 3. ve 4. günleri bir ritüel olarak evlerin kapı ve pencereleri açılır, kötü şansın ve şeytanın evden çıkması ve iyi şansın eve girmesi umut edilerek ve havaya fasulye savrularak ‘fuku wa uchi, oni wa soto’ denilir. Aynı zamanda bugünlerde kişinin sayısal olarak yaşı kadar fasulye tanesi yemesinin kişiyi sağlıklı tutacağına inanılır. Ayrıca Setsubun, kışın biteceğinin ve baharın geleceğinin bir habercisidir.

HİNA MATSURİ

Hina Matsuri ( Oyuncak kukla bebek festivali )

Hina Matsuri, genç kızların mutluluğu ve sağlığı için dua edilen ve 3 martta düzenenlenen bir festivaldir. Bu festival, geleneksel kıyafetler giymiş oyuncak japon bebeklerinin sunumu ile beyaz sake içkisi ve elmas şeklinde pirinç keki ikramı yapılarak kutlanır.

Hina Matsuri eski zamanlarda günahlardan temizlenmeyi temsilen kullanılan kağıttan yapılan oyuncak bebeklerin kullanıldığı bir ritüel iken günümüzde farklı bir şekilde kutlanmaktadır.

İLKBAHAR EKİNOKSU

Haru no Higan ( İlkbahar ekinoksu )

İlkbahar ekinoksunun olduğu günlerde (21 mart) insanların vefat eden yakınlarını mezarlarında ziyaret ederek ruhlarına olan saygısını gösterdikleri ve budist rahiplere sutra okumaları yaptırdıkları bir etkinliktir. Aynı etkinlik “Aki no Higan” adıyla 23 Eylül tarihinde de yapılır.

SAKURA (KİRAZ) AĞACI

HANAMİ

Hanami ( Sakura ağaçlarının seyri )

Mart sonu Nisan başı itibariyle Japonya’nın büyük bir kısmı pempe çiçekler açan kiraz ağaçlarının oluşturduğu şahane manzaraya bürünür. Bu manzaranın keyfini çıkarmak isteyen japonlar, kiraz ağaçları altında piknik yaparak vakit geçirirler. Edo döneminden beri yapılan bu aktiviteye ‘hanami’ adı verilir.

Altın Hafta

Nisan ayı, okulların eğitim-öğretim yılına başladığı, öğrencilerin yeni okullarına ısınmaya çalıştığı, yeni işe alınan çalışanların firmalarında işe başladığı, kısacası Japonların mali takviminin başladığı sitresli bir aydır. Ancak ay sonunda birçok insan bir haftayla on gün arasında tatile çıkar. Bu tarihlerde bir sıra resmi tatil yer almaktadır. 29 Nisan Showa günü, 3 Mayıs Anayasa günü, 4 Mayıs Yeşil gün ve 5 Mayıs Çocuk bayramı derken bu haftaya ‘Altın Hafta’ adı verilmiştir. Bu hafta boyunca Japonya, yerli yabancı turistlerle dolar taşar. Havalimanları, otoyollar ve tren istasyonları kalabalıklaşır.

Çocuk Bayramı

Çocuk Bayramı

Japonya’da Çocuk bayramı ya da Çocuk günü Mayısın beşinci günü ve Altın haftanın içinde kutlanır. Japonca “Tango no Sekku” yani erkek çocukların bayramı olarak bilinir. Bugün de erkek çocukların sağlıklı büyümesi ve başarılı bir geleceğe sahip olmaları için dua edilir.  Balık şeklindeki flamaların (koinobori) dalgalanması bu özel günün simgelerindendir. Ayrıca o gün savaşçı şeklindeki dekoratif kuklalar, bambu yaprağına sarılmış pirinç tatlısı ile meşe yaprağına sarılmış pirinç kekleri servis edilir.

Yaz Aktiviteleri

Tanabata

Yazın ilk etkinliği olan ‘Tanabata’ yani yıldız festivali 7 temmuzda gerçekleştirilir. Yıldız festivalinde romantik bir hikaye anılmaktadır. Bu hikaye Japonya’dan Çin ve Kore’ye de yayılmış ve halk arasında popüler olmuştur. Hikaye, samanyolundaki iki yıldızın bir köprüde buluşmasını konu alır. Bugünde dileklerin kabul olunacağına inanılır. Japonya’nın başta tapınak ve bahçelerde olmak üzere birçok yerde bambu sapları yapraklarla süslenir ve bu yapraklara uzunca rengarenk kağıtlara yazılmış dilekler asılır.

HANABİ

Havaifişek Gösterileri (Hanabi Taikai)

Yaz boyunca Japonya’da birçok yerde geceleri süsleyen havafişek gösterileri düzenlenir. Japon havafişek teknolojisi günümüzde dünyanın en iyileri arasında gösterilmektedir. Edo döneminden beri nesilden nesile aktarılan bu gösteriler, artık bilgisayarlar tarafından kontrol edilerek muhteşem bir seyir zevki sunmaktadır. Tokyo’daki Sumida nehri boyunca düzenlenen gösteriler, Edo döneminden beri en meşhur aktivitelerdendir.

BON

Bon veya Obon olarak bilinen bu etkinlik, Japonların vefat etmiş atalarını selamladıkları ve andıkları bir bayram denilebilir. Atalarının ve vefat etmiş yakınlarının yaşadıkları evleri ziyaret ettiklerine inanılan bu bayram 13-15 Ağustos arasında idrak edilir. Birçok firma ve mağazaların kapandığı bu zaman diliminde japonlar aileleriyle birlikte atalarının ve akrabalarının yaşadıkları köylere, kasabalara giderek ziyaretlerde bulunurlar.

Sonbahar Aktiviteleri

Tsukimi ( Ay seyri )

Ay takvimine göre 9. Ayın ortalarında ortaya çıkan dolunaya sonbahar ortası ayı ( chushu no meigetsu ) denilir. Geleneksel olarak ayın güzel görüntüsünün seyredildiği partiler düzenlenerek evler susuki adlı bitkiyle süslenir, mantı benzeri bir yemek ve sonbahar hasadından örnekler ay’a sunulur.

Shichigosan

15 Kasımda 3 ve 5 yaşına gelmiş erkek çocuklar ile 3 ve 7 yaşına gelmiş kız çocuklar aileleriyle birlikte Şinto tapınaklarını ziyaret ederek sağlık ve huzurları için dua ederler. Geleneksel olarak erkek çocuklar haori ve hakama, kız çocuklar ise kimono giyerler. Son zamanlarda takım elbise ve modern kıyafetlerin de tercih edildiği görülmektedir. Bugün, aileler chitose-ame adı verilen bir tür şeker satın alıp din adamlarına vererek uzun ömür dilerler. Evlerde ise pilav üstü kırmızı fasulye (sekihan) ile baş ve kuyruk ile servis edilen çipura balığı yiyerek günü tamamlarlar.

Kış Aktiviteleri

Bonenkai

Aralık ayında birçok bar ve restoranda öğrenci, işçiler ve toplumun her kesiminden grupların katıldığı partiler düzenlenir. Yıl sonu partisi olarak bilinen ‘Bonenkai’ insanların yıl boyunca yoğun çalışmalarını bir nevi ödüllendirdiği ve karşılıklı olarak iyi vakit geçirdikleri aktivitedir. Partiye katılanlar masrafları kendileri üstlendiği gibi firmalar çalışanlarına güzellik yapıp partinin sponsoru da olabilmektedir.

JAPONYA’DA YIlBAŞI ZAMANI BİR AVM

YENİ YIL IŞIKLANDIRMASI, KOKURA

Noel

Japonya’da noel kutlamaları çok popüler bir aktivitedir. Japonlar hristiyan olsun veya olmasın, noel ağacı süslemeyi, hediyeleşmeyi, yılbaşı keki yemeği severler. Noel babadan hediye beklemek çocuklar için ise heyecan verici önemli bir aktivitedir. Özellikle yılbaşının yaklaştığı zamanlarda Japonya’nın önde gelen meydanları özel olarak ışıklandırılarak geceleri güzel bir havaya bürünür.

GECE YARISI BİR TAPINAKTAN

YIL BAŞINDA GECE DUA EDEN BİR JAPON

Yılbaşı Arifesi

Noel bitmiş, Bonenkai ise sona ermiştir. 31 Aralıkta ‘Omisoka’ olarak bilinen gün, gece yarısından önce Japonya’nın Budist tapınakları çanlarını çalmaya başlarlar. ‘Joya no kane’ olarak ifade edilen bu çan çalma 108 kez tekrarlanır. Arınmayı temsil eden bu çanlar 108 dünyevi arzuyu (bonno) temsil eder. Yeni yıla girildiğinde ise ‘Shogatsu’ (yeni yıl) tatili başlamış olur.

Evet, gördüğünüz gibi Japonlar her ne kadar çok çalışan ve az tatil yapan bir millet olarak bilinse de tatil ve aktiviteleri oldukça zengindir. Sizlere, Japonya’da Etkinlik ve Festivaller‘den bazılarını özetlemeye çalıştım. Japonya’da etkinlik ve festivallere denk geldikçe sizlere daha detaylı bilgileri vermeye devam edeceğim. Görüşmek üzere…

Japonya Gezgini