Japonya Gezgini

Japonya’da Din Kültürü

30.09.2018
1.178
Japonya’da Din Kültürü

Japonya’da din tarihi, dini gelenekler arasındaki uzun süreli karşılıklı bir etkileşim sürecinden ibarettir. Hristiyanlığın yerel putperest gelenekleri bastırdığı Avrupa’nın aksine, yerli din Şinto, Japon devletinin ilk günlerinden modern zamanlara kadar insanların yaşamının bir parçası olarak devam etmiştir.

Budizm, Japonya’ya 6. yüzyılda geldiğinde, Şinto ve Budist inançlar etkileşime girmeye başladı. Bu etkileşim, Japonya’da din kavramının tanımlayıcı özelliği olmuştur. Bu etkileşimin en çarpıcı örneği, Shinto’da kami’nin (Tanrı) Budist tanrıların enkarnasyonları olarak görüldüğü “honji suijaku” teorisidir.

Konfüçyüsçülük ve Taoizm, 1000 yıldan fazla bir süre boyunca Japon toplumunda önemli rol oynayan diğer iki dindir. Konfüçyüs ilkeleri, Japon devletinin gelişme döneminde (6-9. Yüzyıllar) ve yine Edo döneminde (1603–1867) Japon ahlak ve politik felsefesi üzerinde büyük bir etkiye sahiptir. Japonya’da Taoizm’in etkisi, Çin takviminin kullanımında ve falcılık gibi popüler inançlarda kendini göstermiştir.

Kİtano Tenmangu, Şinto tapınağı

Kitano Tenmangu, Şinto tapınağı, Kyoto

Japonya’da Din ve Şintoizm

Genellikle “tanrıların yolu” olarak tercüme edilen Shinto kelimesi iki Çince karakterle yazılmıştır. Tek başına kullanıldığında kami olan ilk karakter “tanrı” veya “ilahi güç” anlamına gelirken, ikinci karakter ise “yol” anlamına gelir. Kami kelimesi tek bir tanrıya atıfta bulunmak için kullanılabilse de, Japonya’da, Yayoi dönemine kadar uzanan ibadet nesneleri olan sayısız tanrılar için toplu bir terim olarak da kullanılmaktadır.

Kami, hayatın bir parçasıdır ve kendilerini çeşitli biçimlerde gösterir. Kutsal taşlarda, ağaçlarda, dağlarda ve diğer doğal nesnelerde yaşayan doğa kamileri vardır. Yayoi döneminde (M.Ö. 300 – MS 300) Shinto’nun bir parçası haline gelen tarımsal ritüel ve festivaller gelişmeye başlamıştır.

Çoğunlukla klanların tanrıça atası ujigami, pirinç ekiminde ve hasat festivallerinde ibadet edilen pirinç tarlalarının tanrısı ve insan tanrıları denen ikigami vardır. Batılı dinlere benzer olan kami ise Takamagahara’da (Yüksek Göksel Alan) yaşayan göksel tanrılardır. Onların, Shinto’nun merkezi tapınağı Ise Mabedinde tapılan tanrıça Amaterasu Omikami tarafından yönetildiğine inanılıyor.

Kısmen Japonya’da 6. yüzyılda Budist doktrinlerin gelişine yanıt olarak, yaygın ancak daha önce örgütlenmemiş yerli inanç ve ritüeller Shinto olarak yavaş yavaş sistematize edildi. İmparatorluk soyunun meşruiyetini sağlam bir mitolojik ve dinsel temele oturtma arzusu, sırasıyla 712 ve 720’de Kojiki’nin (Antik Maddelerin Kaydı) ve Nihon shoki’nin (Chronicles of Japan) derlenmesini sağladı.

İmparatorluk çizgisini tanrıların efsanevi çağına kadar takip eden bu kitaplar, Kami Izanagi ve Izanami’nin Japon adalarını ve merkezi tanrıları; Amaterasu Omikami (güneş tanrıçası), Tsukuyomi no Mikoto (ay tanrısı) ve Susanoo no Mikoto’yu (fırtına tanrısı) nasıl ürettiklerini anlatıyor. Amaterasu Omikami’nin büyük büyük torununun, Japonya’nın efsanevi ilk hükümdarı olan İmparator Jimmu olduğu söylenir.

Şinto’daki resmi kutsal yazıların yokluğu, dinin ahlaki emirlerindeki eksikliği yansıtır. Bunun yerine Shinto, ritüel saflığı ve temizliği vurgular.

Budist Tapınağı, Todaiji Nara

Budist Tapınağı, Todaiji Nara

Japonya’da Din ve Budizm

M.Ö. 5. yüzyılda Hindistan’dan köken alan Budizm, MS 1. ve 2. yüzyıllarda Çin’e yayıldı. 6. yüzyılın ortalarında Paekche kralının Japon imparatoruna bir Buda heykeli ve sutraların kopyalarını gönderdiği sırada Kore üzerinden Japonya’ya ulaştı.

Budizm, Budist yanlısı Soga ailesinin, Budist karşıtı gruplara ezilmesinden sonra üst sınıflar arasında hızla yayıldı. Horyuji (bugünkü Nara Eyaleti) gibi büyük tapınaklara imparatorluk desteği veren Prens Shotoku (574–622), Japonya’daki Budizmin gerçek kurucusu olarak kabul edilir.

İmparator Shomu (701–756) Budizm’i resmi devlet dini olarak benimsedi ve Nara’daki Todaiji tapınağını ve onun büyük Buda heykelini yaptırdı. Bununla birlikte, Budizm ve Şinto’nun birlikte varolması devam etti. Ulusal refahı teşvik etmek için ritüelleri yürütmekten sorumlu olan ve şu anda Budizme egemen olan altı Nara mezhebi, esas olarak akademik nitelikteydi ve genel nüfus üzerinde çok az etkiye sahipti.

Heian döneminde (794–1185), Tendai mezhebi, rahip Saicho (767–822) tarafından Japonya’ya getirildi ve Shingon mezhebi, Kobo Daishi olarak da bilinen Kukai (774–835) tarafından tanıtıldı. Bu iki mezhep, emperyal olarak en önemli Budist mezhepleri oldu. Kamakura döneminde (1185–1333), Japon Budizminde iki büyük gelişme meydana geldi.

Zen tapınağı, Tofukuji,Kyoto

Zen tapınağı, Tofukuji,Kyoto

Zen Budizmi

Birincisi, Zen okulu, Japonya’da Ezai (1141–1215), Rinzai tarikatının kurucusu ve daha sonra Soto mezhebinin kurucusu Dogen (1200–1253) tarafından kuruldu. Zen, öz disipline ve meditasyona verdiği önem nedeniyle zamanın savaşçısı olan seçkin kitlesini buldu. Zen pratiği, aydınlanma olarak bilinen satori’ye ulaşmak için bir araç olarak zazen denilen oturma meditasyonunu ve koan adı verilen irrasyonel bilmeceleri kullanır. İki tarikat arasındaki birincil fark, Rinzai Zen’nin koan pratiğine Soto Zen’den çok daha fazla önem vermesidir.

Diğer önemli gelişme, halk arasında popüler Budist tarikatlarının hızla büyümesiydi. Bunlar; Amida’nın Batı Cennetinde, yeniden doğuşa ulaşmanın en iyi yolunun Amida’nın isminin söylenişiyle gerçekleşeceğini öğreten tarikat ile aynı zamanda Lotus Sutra’nın başlığının zikredilmesini vurgulayan Nichiren mezhebidir.

Edo döneminde (1603–1867), Tokugawa shogun, nüfusu kontrol etme ve Hristiyanlığı yok etme çabasının bir parçası olarak her insanın bir Budist tapınağına bağlı olmasını istedi. Bu, büyük bir tapınak cemaatini korumuş olsa da Budizm’in yaşayan bir din olarak canlılığına katkıda bulunmamıştır.

Meiji döneminin başlangıcında (1868-1912), bu sistem, hükümetin Şinto mabedlerinden Budist etkisinin ortadan kaldırılması ve Shinto’nun devlet dini olarak kabul edilmesiyle çöktü. Buna ve modern çağın değişen sosyal çevresine yanıt olarak Budizm, Japonya’daki rolünü yeniden eskisi gibi kazanmak için çabalamaktadır.

Japonya’da Hristiyanlık

Japonya’daki Hristiyanlık açıkça üç döneme ayrılabilir:

1. 16. yüzyılın ortalarında Hristiyanlık ile ilk karşılaşma

2. 200 yıldan fazla süren ulusal inzivansiyonun 19. yüzyılın ortalarında sona ermesi ile tekrar tanışma

3. II. Dünya Savaşı sonrası dönem

Japonya’da Din ve Hristiyanlıkla Tanışma

Misyoner Francis Xavier, 1549 yılının Temmuz ayında Kagoshima’ya geldi. Misyoner faaliyetleri, dört büyük Japon adasının en güneyindeki Kyushu’da merkezi bir rol üstlendi. 1579 yılında altı daimyo (bölgesel askeri lord) ile birlikte tahmini 100.000 kişi Hristiyan oldu. Misyonerlerin çabaları, askeri lider Oda Nobunaga tarafından ve aynı zamanda askeri yönetici Toyotomi Hideyoshi tarafından desteklendi.

Muhtemelen, Kyushu’daki artan nüfuzlarına tepki olarak, Hideyoshi daha sonra Hıristiyanlığa karşı faaliyetler yaptı. Tokugawa Ieyasu, 1600’de Japonya’nın fiili hükümdarı olduktan sonra misyonerleri tolere ederek 1614’te Hristiyanlığı yasakladı ve misyonerleri Japonya’dan kovdu. Bu dönemde 300.000’den fazla Japon Hristiyan vardı. Yaklaşık 3.000 kişinin infaz edildiği ve büyük bir kısmının zulüm sonucu inançlarından feragat ettiği tahmin edilmektedir. Pek çoğu ise inançlarını gizledi ve Hristiyanlığı gizli olarak uygulamaya devam etti.

Japonya’da Din ve Hristiyanlıkla Tekrar Buluşma

Japonya’nın inzivaya girme politikasını terk etmesinden sonra, yabancı misyonerler 1859’da geri döndüler ancak 1873’e kadar açık bir şekilde vaaz veremediler. Bu süre zarfında 200 yıldan fazla süren zulüm sırasında gizli olarak ibadet eden gruplara ait 30.000’den fazla “gizli hristiyan” ön plana çıktı.

Hem Katolik hem de Protestan misyonerler bu zamandan sonra daha aktif olmuşlardır. Hristiyan sayısı nispeten küçük olmasına rağmen hristiyanlar, eğitimde ve sendikal harekette etkiliydi. Milliyetçiliğin artması ve Şinto tapınaklarının vatanseverlik görevi olarak tanıtılması, 1930’lu yıllarda birçok Hıristiyan için zor bir zaman dilimi olmuştur.

II. Dünya Savaşından sonra hristiyan faaliyetlerinin hemen ardından işgal yetkililerinin desteği olmasına rağmen sadece küçük kazanımlar elde edildi. 2015 yılında, 1.9 milyon birey olan hristiyanlar, nüfusun yüzde 1,5’ini oluşturuyordu.

Sembolik hristiyan düğün törenlerinin artan popülaritesine rağmen, hristiyanlık hala birçok Japon tarafından yabancı bir din olarak kabul edilir. Hristiyanlıktaki bilgi ve ilgi yıllar içinde büyüdüğü için, insanlar kesinlikle dine yabancı değildir. Ancak bu aşinalık, inananların sayısında büyük bir artışa dönüşmemiştir. Büyümenin olmayışının olası bir nedeni, hristiyanlıktaki tek Tanrı’ya olan özel inanç üzerindeki vurgu ile şinto ve japon budizmindeki çok Tanrılılığı reddetmenin kültürel olarak güç olmasıdır.

Dazaifu Tenmangu Tapınağında Bir Ayin

Dazaifu Tenmangu Tapınağında Bir Ayin, Fukuoka

Günümüzde Japonya’da Din Kültürü

Kentleşme, Japonların çoğunu Budizm ve Şinto inançlarından kopardı. Yine de, birçok insan kendini hem Şintoist hem de Budist olarak görüyor. Kültürel İlişkiler Ajansının 2014 yılına ait istatistiklerine göre, her iki dine de mensup Japonların sayısının toplam Japonya nüfusunun yaklaşık 1.4 katı olan 179.2 milyon olduğunu göstermektedir.

Çoğu Japonun dini duygularında, Şinto ve Budizm çatışmasından ziyade barış içinde bir arada yaşamak vardır. Bunun manası bir Japon için dindarlık veya dinsizlik anlamına gelmez. Çoğu insan, yıllık olayların bir parçası olarak tapınakları ve özel ritüelleri içeren kutsal alanları ziyaret eder. Bu tür yıllık etkinlikler arasında; tapınak festivalleri, yeni yılın ilk tapınak ziyareti (hatsumode) ve Bon Festivali sırasında aile mezarına ziyaret bulunmaktadır.

Bireyin hayatındaki aşamalar anma törenleriyle doludur. Bunlara; yeni doğmuş bir bebeğin ilk tapınak ziyareti olan miyamairi, üç ve beş yaşındaki erkek ile üç ve yedi yaşındaki kızların Shichi-go-san Festivali olarak örnek verilebilir. Shinto düğün töreni ve Budist cenaze töreni de bunlara örnektir.

Japonya’da Yeni Dinler

20. yüzyılda Japonya’da din kavramının en göze çarpan gelişmesi bir dizi yeni dinin yayılmasıydı. Bu yeni dinlerin öğretileri, Şinto, Budizm, Konfüçyüsçülük, Taoizm, halk dinleri ve şamanizm gibi çeşitli eski geleneklerden köken almaktadır. Yeni dinlerin kurucularının sıklıkla yaşayan tanrılar (ikigami) olduğuna inanılır.

Yeni dinlerin cazibe noktalarından biri, geniş aile, yerel toplum ve geleneksel dinlerin tarihsel olarak sağladığı zihinsel ve manevi desteğe sahip olmayan insanlara verdikleri aidiyet duygusu olduğu söylenir.

Bazı yeni dinlerin taraftarları üzerindeki güçlü bağın tehlikeli yönleri, Mart 1995’te meydana gelen Tokyo metrosuna sarin gazı saldırısından bu yana daha büyük bir incelemeye maruz kalmıştır. 13 kişinin ölümü ve 6.000’den fazla insanın yaralanmasıyla sonuçlanan saldırı, tarikat lideri Aum Shinrikyo tarafından gerçekleştirilmiştir ve sonrasında idam edilmiştir.

Şinto Budizm Hristiyanlık Diğer
Türbeler, tapınaklar, kiliseler, diğer ibadethaneler 88,281 85,045 9, 316 35,985
Rahipler, din adamları 79,352 344,005 29,971 202,563
Üyeler 89,526,176 88,719,287 1,928,079 8,718,964

Bu istatistikler çeşitli dini kuruluşların sağladığı tahminlere dayanmaktadır. Yıllar arasında önemli dalgalanmalar olabilir. Kaynak: Kültürel İlişkiler Ajansı, Temmuz 2015.

Japonya’da din kültürü hakkında sizlere kısa bir derleme yaptım. Japonya’da din tarihi, dini inanç sistemleri ve japonların dine bakış açısı hakkında bilgi edindiğinizi umuyorum. Bir başka japon kültürü ve toplumuna ait yazımda görüşmek üzere…

BİR YORUM YAZIN

ZİYARETÇİ YORUMLARI - 0 YORUM

Henüz yorum yapılmamış.

Japonya Gezgini © 2018 - Dijital Reklam Ajansı We Dijital